Πανηγυρίζει στις 11 Νοεμβρίου
Τελούνται λειτουργίες κάθε Σάββατο 7:00-9:00πμ.
Προϊσταμένη Ιεράς Μονής Αγίου Μηνά Άτιας: Μοναχή Θεοφανώ 99061298
Πώς να μας βρείτε στο (Find us on) google maps
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ
Η πάλαι ποτέ διαλάμψασα Ιερά Μονή Αγίου Μηνά Άτιας ή Ιτιάς βρίσκεται μεταξύ της Νέας και Παλαιάς Πενταλιάς, περί τα 30 χιλιόμετρα από τη Πάφο. Από τον δρόμο που οδηγεί από Αγία Βαρβάρα προς Στατό – Άγιο Φώτιο. Αφού αφήσουμε την Νέα Πενταλιά στα δεξιά μας, στα 600 περίπου μέτρα βορειότερα σε ένα παράδρομο στα αριστερά και σε πολύ κοντινή απόσταση από τον κύριο δρόμο θα συναντήσουμε το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Μηνά. Είναι ένα νεότερο κτίσμα στα θεμέλια της παλαιάς Μονής του Αγίου Μηνά. Υπάρχουν επίσης και μερικά βοηθητικά κτήρια στο προαύλιο του ναού. Η Μονή βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Περιβάλλεται σήμερα από λεύκες, κυπαρίσσια και άλλα φρουτόδεντρα σε ένα ήσυχο και απόμερο τόπο με υπέροχη θέα.
Ο μικρός ναός είναι μονόκλιτος με δύο εισόδους δυτική και νότια. Στεγάζεται με οκταγωνικό τρούλο στο κέντρο ενώ στο πίσω μέρος με δίρριχτη στέγη και τo ιερό το οποίο καταλήγει σε πεντάπλευρη αψίδα στεγάζεται κατά παρόμοιο τρόπο με πεντάπλευρη κατάληξη με κεραμίδα. Ο ναός φωτίζεται με δύο μεγάλα παράθυρα βόρεια και ανατολικά, στην αψίδα του ιερού. Ο ναός φωτίζεται επίσης με τέσσερα στρογγυλού σχήματος φωτεινά άνοιγματα στον τρούλο καθώς και ένα ακόμα πάνω από τη δυτική είσοδο.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Πολλά ιστορικά στοιχεία για την Ιερά Μονή Αγίου Μηνά Άτιας δεν μας διασώθηκαν. Δεν γνωρίζουμε πότε κτίστηκε και πότε λειτουργούσε ως Μονή ξέρουμε όμως ότι λειτουργούσε κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας στο νησί και σίγουρα πριν το 1735, χρόνο κατά τον οποίο την επισκέφτηκε ο Ρώσος μοναχός και περιηγητής Βασίλειος Μπάρσκυ. Μάλιστα ο ίδιος το αναφέρει ως μετόχι της Μονής Κύκκου, ίσως να ήταν από την αρχή έτσι. Δεν αποκλείεται και το ενδεχόμενο να ανήκε αρχικά στη Μητρόπολη Πάφου και αργότερα να αγοράστηκε από την Μονή Κύκκου, όπως ακριβώς συνέβη και με πολλές άλλες Μονές. Η αμέσως μετά το έτος 1821 κατάσταση που επικράτησε στο νησί με τις σφαγές που έγιναν των Ορθοδόξων και η πληγή που δέχθησαν τα περισσότερα Μοναστήρια ίσως να αποτέλεσε και για τη Μονή μας τον τερματισμό της λειτουργίας της ως Μονής. Έκτοτε μέχρι τις μέρες μας λειτουργούσε ως ξωκκλήσι της κοινότητας Πενταλιάς.
Περί το τέλος του 20ου αιώνα διασωζόταν μόνο ένας πολύ μικρός ναός με επίπεδη στέγη και με λιτό εικονοστάσιο. Με πρωτοβουλίες και ενέργειες των απόδημων και κατοίκων της κοινότητας Πενταλιάς ο ναός αυτός γκρεμίστηκε για να κτιστεί ο σημερινός ο οποίος είναι κτίσμα του 1996-1997. Τα εγκαίνια του έγιναν από τον Πάφου Χρυσόστομο Β΄, νυν αρχιεπίσκοπο Κύπρου στις 11 Νοεμβρίου 1997. Κοντά στον ναό κτίστηκαν και μερικά βοηθητικά κτήρια ένα δωμάτιο, κουζίνα και καθιστικό. Από τις 23 Δεκεμβρίου 2017 η μοναχή Θεοφανώ ήρθε και διαμένει στο μοναστήρι δίνοντας και πάλι ζωή και επαναφέροντας το μετά από αιώνες στην προτέρα λειτουργία του.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΡΩΣΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΜΠΑΡΣΚΥ
Ο Μπάρσκυ αναφέρει ότι επισκέφτηκε την Μονή του Αγίου Μηνά μετά από την επίσκεψή του στη Μονή του Τιμίου Σταυρού Μίνθης. Αναφέρει ότι δεν υπήρχε άλλο Μοναστήρι κοντά στο Σταυρό της Μίνθης παρά μια Μοναστηριακή αυλή (εδώ μάλλον θα εννοεί αγρόκτημα – μετόχι σε αντίθεση με Μονή). «Δεν υπάρχει άλλο Μοναστήρι εκεί κοντά, αλλά κάποια Μοναστηριακή αυλή που ονομάζεται Ιτιά, σε απόσταση (από την Μονή Μίνθης) τεσσάρων ωρών πεζοπορίας…» Αφού αναφέρει ότι μετά την Μονή Μίνθης χάθηκε και περιπλανήθηκε ανάμεσα στα βουνά και τις πεδιάδες, λόγω του ότι δεν ήθελε να περάσει από τον κύριο δρόμο που περνά μέσα από τα χωριά εξ αιτίας της πανούκλας (επιδημική μεταδοτική νόσος) έφθασε τελικά στη Μονή του Αγίου Μηνά. «…Με μέγιστες προσπάθειες, κατά το τέλος της ημέρας, ή μάλλον κατά την πρώτη ώρα της νύκτας, πήγα τελικά στην προαναφερθείσα Ιτιά. Η Ιτιά, ή Ατιά όπως την προφέρουν άλλοι, πήρε το όνομά της από μια ιτιά, διότι μόνο μια ιτιά υπήρχε εκεί στην αρχή, όπως μου έχει λεχθεί. Αργότερα δημιουργήθηκε αυλή με δεντρόκηπο, τρεχούμενο νερό και μια πολύ μικρή και φτωχική εκκλησία. Ευρίσκεται σε μια ψηλή και δροσερή τοποθεσία, γυμνή χωρίς δέντρα, σε μια πλαγιά του λευκού βουνού που έχει περιγραφεί αμυδρά πιο πάνω, όπου ευρίσκεται η Χρυσορροϊάτισσα και το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου (Αγία Μονή) Έχει μικρά κελιά, δύο τρείς μοναχούς με τον οικονόμο και τους εργάτες, πολλά χωράφια για σπορά, και πολλά γίδια. Εξαρτάται από το Μοναστήρι της Παναγίας του Κύκκου και υπακούει σ’ αυτό. Όταν πήγα, διέμενε εκεί τυχαίως, χάριν ησυχίας, ένας πρώην επίσκοπος Πάφου ονομαζόμενος, Ιωάκειμος (πρόκειται για τον Πάφου Ιωακείμ Β΄ ο οποίος αγνοείται πότε έγινε επίσκοπος Πάφου, ξέρουμε όμως ότι παύθηκε το 1730-1731 και ο οποίος όμως επανήλθε στο αξίωμα του δεύτερη φορά και διετέλεσε επίσκοπος Πάφου το 1736 μέχρι το 1762. Επομένως όταν ο Μπάρσκυ πέρασε από εκεί το 1735 ήταν σε αργία), ο οποίος είχε απολυθεί από το αξίωμα του επισκόπου για κάποιο σφάλμα. Με δέχθηκε φιλόξενα. Πέρασα εκεί όλη την νύκτα και ακολούθως κατέβηκα από το βουνό στην πεδιάδα, σε ένα Μοναστήρι ονομαζόμενο Σίντη, σε απόσταση μιας ώρας…»
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Συγγραφή και επιμέλεια κειμένων
Αρχιμανδρίτης Τυχικός
17 Φεβρουαρίου 2018
Διαβάστε το ιστορικό σε δίπτυχο από εδώ
Δείτε επίσης: