22 Φεβρουαρίου
“Αυτή η αλλοίωσις της δεξιάς του Υψίστου” (ψαλμ. οστ’, 11).
Τούτη η αλλοίωση και μεταβολή που παρατηρήθηκε αυτόν τον καιρό στον λαό μας, υπήρξε έργο εξ ολοκλήρου της αγάπης του Θεού.
Τα λόγια αυτά του ψαλμωδού που ειπώθηκαν κάποτε για τον εκλεκτό και περιούσιο λαό του Θεού, τον ισραηλιτικό, βρίσκουν πλήρη την εφαρμογή τους και στον λαό μας, τον μαρτυρικό λαό της Κύπρου μας.
Νησί της Αφροδίτης απεκαλείτο παλαιά το νησί μας. Από τους αφρούς της Παφίας θάλασσας πιστευόταν πώς είχε γεννηθεί κάποιο πρωινό η θεά αυτή, του έρωτα η θεά. Κι η λατρεία της στο νησί μας και οι γιορτές που γινόντουσαν προς τιμή της καθ’ όλη την αρχαιότητα, αποτελούσαν ένα εξαιρετικό γεγονός.
Κάποια μάλιστα εποχή του έτους, πλήθη πιστών της θεάς από όλα τα γύρω μέρη ερχόντουσαν εδώ για τη λατρεία της.
Έτσι η Κύπρος μας ως νησί της θεάς αυτής, είχε καταντήσει τόπος της αμαρτίας και της διαφθοράς.
Όταν όμως “η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις” παρεχώρησε την ευλογία, ένα καράβι από αυτά που ερχόντουσαν στο νησί μας, να φέρει κάποτε μαζί του ως επιβάτες και τους Αποστόλους Βαρνάβα, Παύλο και Μάρκο, τον μετέπειτα και ευαγγελιστή (45 μ.Χ.), η κατάσταση πολύ γρήγορα άλλαξε ριζικά. Το νησί της Αφροδίτης σε μικρό χρονικό διάστημα γίνεται νήσος της Παναγίας, νήσος των Αγίων.
Ναί! “Νήσος των Αγίων”. Ένας μεγάλος αριθμός αγίων προσώπων γεννήθηκαν κι έζησαν, μα και έδρασαν στο νησί μας. Ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά ξεχωριστή προβάλλει τούτο τον καιρό – τέλος τέταρτου αιώνα και αρχές πέμπτου – η φυσιογνωμία του αγίου Αρίστωνος ή όπως τον λέγει ο λαός μας του αγίου Αρίστου. Για τη σεβαστή αυτή μορφή, με οδηγό και βάση τα όσα μας διέσωσε ο άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος, η μεγάλη αυτή και εξαιρετική επίσης μορφή της Εκκλησίας της νήσου μας, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια χλωμή εικόνα του μεγαλείου του. Είπαμε χλωμή εικόνα του αγίου Αρίστωνος, γιατί στο εγκώμιο και τα όσα γράφει γι’ αυτόν ο άγιος Νεόφυτος, καθώς και για δύο άλλους ακόμη Επισκόπους μαζί του, ελάχιστα αναφέρονται για τη ζωή του. Ιδού το εγκώμιο:
“Αρκάδιος ο θαυμάσιος, και ο της νίκης επώνυμος, Νίκων ο μέγας, και Αρίστων ο περιβόητος κατά δαιμόνων άριστος αριστεύει η τρίφθογγος λύρα του Πνεύματος, η τρίδομος βάσις της Εκκλησίας, η τρισσέσοπτρος των αγαθών επιφάνεια, η τρίσειρος των δογμάτων πλοκή, η της Τριάδος τριπαράστατος παραστάς, η τρίφθογγος περί της Τριάδος φθογγή, η τρίφωτος της τρισηλίου μονάδος θεραπαινίς, η τρισαυγέστατος δαδουχία των εν σκότει κειμένων, η τρισόλβιος της τρικατοίκου κτίσεως διδαχή, η τρίστυλος της εκκλησίας κρηπίς, η τρισαυγής της αχώριστου Τριάδος πανσεβάσμιος οίκησις”.
“Περιβόητος κατά δαιμόνων άριστος αριστεύς” λοιπόν ο Αρίστων, ο ξακουστός της Αρσινόης επίσκοπος. Αυτή την εποχή και μέχρι της υποταγής της Εκκλησίας της νήσου μας στους Λατίνους (1220) στην επαρχία της Πάφου υπήρχαν δύο επίσκοποι. Ένας στην περιοχή της Πάφου με έδρα τη Νέα Πάφο και άλλος στην περιοχή Αρσινόης με έδρα την Αρσινόη, εκεί που βρίσκεται σήμερα η Πόλη της Χρυσοχούς. Σύμφωνα με τα όσα μας αναφέρει ο άγιος Νεόφυτος, ο Αρίστων ο ξακουστός αυτός άγιος, είναι ο δεύτερος κατά σειράν επίσκοπος της Αρσινόης. Πρώτος αναφέρεται ο επίσκοπος Νικόλαος. Ακολουθεί ο Άγιος Αρίστωνας, κι ύστερα οι άγιοι Νίκων και Αρκάδιος, Και οι τρεις αυτοί άγιοι, Αρίστων, Νίκων και Αρκάδιος, θεωρούνται κατά τον Έγκλειστο Νεόφυτο ισάξιοι των τριών μεγάλων Πατέρων και Ιεραρχών της Εκκλησίας μας, του Μεγάλου Βασιλείου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Για τον άγιο Αρίστωνα τον Θαυματουργό, ο χαρακτηρισμός “περιβόητος και κατά δαιμόνων άριστος αριστεύς” μας δίνει το δικαίωμα να δεχθούμε ότι η μεγάλη αυτή μορφή ελεήθηκε από τον Θεό να γεννηθεί από γονείς ευσεβείς και πιστούς χριστιανούς, οι οποίοι πολύ τον εβοήθησαν στην κατά Θεό παιδεία. Τα ιερά γράμματα υπήρξαν η συντροφιά του από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Η αρετή κι η επιδίωξη της έγινε για τον Αρίστωνα σκοπός. Τα λόγια του Προφήτου Ιερεμίου “αγαθόν ανδρί, όταν άρη ζυγόν εκ νεότητος αυτού” (Ιερ. Θρήνοι γ’ 27), ήσαν πάντα μπροστά στα μάτια του. Με τέτοια καθοδήγηση από τη νεανική του ηλικία σφυρηλάτησε από νωρίς ένα εξαίσιο χαρακτήρα. Η ολοκληρωτική υποταγή του στον Κύριο τον βοήθησε να αποκτήσει την αρετή της πραότητας, και με την πραότητα τη βασιλίδα των αρετών την ταπείνωση, και από αυτήν την υπακοή, την αγιότητα.
Με τούτο τον τρόπο μεγάλωσε, ανδρώθηκε και εξελίχθηκε σ’ ένα αληθινά χαριτωμένο άνθρωπο. Έναν άνθρωπο ικανό να διδάσκει και να φωτίζει και να κατευθύνει ψυχές σε μια ανώτερη ζωή. “Παραδοθείς τη χάριτι του Θεού” (Πράξ. ιε’, 40) δεν δίστασε νέος, νεώτατος να κλίνει τον αυχένα και να δεχθεί κατόπιν της επιμονής των πιστών, το θείο χάρισμα της ιερωσύνης και να επιδείξει από τα πρώτα χρόνια της υπηρεσίας του σύνεση ζηλευτή, ζήλο θερμουργό, μα και δράση εξαιρετική. Με έργα και λόγια έγινε φλογερός δάσκαλος της ευσέβειας και της ορθοδόξου πίστεως, προστάτης των ορφανών, παρήγορος άγγελος των πτωχών και πονεμένων, πατέρας στοργικός για όλους.
Τα λόγια του σοφού της Παλαιάς Διαθήκης “όσω μέγας ει, τοσούτω ταπεινού σεαυτόν, και έναντι Κυρίου ευρήσεις χάριν” (Σοφία Σειράχ γ’, 18), ως ιερέας στην αρχή και έπειτα ως Αρχιερέας, Επίσκοπος Αρσινόης, της δεύτερης περιοχής της επαρχίας Πάφου, ο όσιος μας υπήρξε ένας φωτεινός οδοδείχτης στην κάθε στιγμή της Αρχιερατείας Του. Μαζί με τον θείο απόστολο Παύλο ημπορούσε και αυτός να λέγει και να επαναλαμβάνει “χάριτι Θεού ειμί ο ειμί” (Α’ Κορινθ. ιέ’, 10). Ένας φάρος πίστεως και πύργος εγκράτειας ακλόνητος, ένας βράχος υπομονής ασάλευτος και μια πηγή ελεημοσύνης και αγάπης ανεξάντλητος, σκόρπιζε κάθε στιγμή και ώρα τον πλούτο της καλωσύνης και της στοργής του σε όσους έτρεχαν να ζητήσουν τη βοήθεια και αρωγή του. Αληθινά χαρισματούχος. Στό πρόσωπο του βρήκε πλήρη την εκπλήρωση της Αγίας Γραφής ο λόγος, “ότι χάρις και έλεος εν τοις εκλεκτοίς αυτού και επισκοπή εν τοις οσίοις αυτού.” (Σοφ. Σολομ. δ’, 15). Όσιος ο άγιος μας και εκλεκτός του Θεού υπηρέτης ήτο φυσικό από νωρίς να ελκύσει στο πρόσωπο του την εύνοια και την ευλογία του ουρανού. Μια ζωή “πλήρης χάριτος και αληθείας” (Ίωάν. α’, 14) υπήρξε ολόκληρη η ζωή του. Γι’ αυτό και μαζί με τα πάρα πολλά χαρίσματα, που του δόθηκαν από τον Πανάγαθο Θεό, του δόθηκε από τον καιρό που εζούσε και το χάρισμα του θαυματουργού. Πηγή θαυμάτων είχε καταστεί ο άγιος μας. Θαυμάτων θεραπείας προ παντός δαιμονιζομένων. Δικαιώτατα η γλαφυρή γραφίδα του αγίου Νεοφύτου λέγει γι’ αυτόν, ότι ήταν “κατά δαιμόνων άριστος αριστεύς.” Η βαθιά πίστη και αφοσίωση του στον Θεό τον χαρίτωσε με όλα αυτά τα θαυμάσια έργα, που ένα και μοναδικό σκοπό είχαν την παρηγοριά και την απαλλαγή όσων έπασχαν από τις θλιβερές αυτές δοκιμασίες, αλλά επιπρόσθετα και τη δόξα του Θεού. Το χάρισμα αυτό διατήρησε ο εκλεκτός του Θεού άγιος, όχι μονάχα όσο χρόνο ήταν στη ζωή, αλλά και μετά θάνατο. Απλή επίκληση του ονόματος του με πίστη στον Θεό, ήταν αρκετή να χαρίσει στον επικαλούμενο τη δωρεά που ήθελε. Αυτό επαναλαμβάνεται και στην εποχή μας.
Οι εκλεκτοί Θεού άνθρωποι καθώς και όλοι οι άγιοι και δίκαιοι που βρίσκονται πλησίον “του θρόνου της χάριτος” έχουν το προνόμιο να δέονται συνεχώς για μας. Αν κι εμείς με βαθιά πίστη στον Θεό καταφεύγουμε σ’ αυτούς και ζητούμε τις πρεσβείες τους, τότε η χάρη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νουν θα μας προσφέρεται πλούσια κι η ζωή μας θα λυτρώνεται από το άγχος και τα βάσανα των δύσκολων ημερών που περνούμε. Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε όλοι, ότι η χαρά κι η ευτυχία που νοσταλγούμε σαν άτομα και σαν οικογένεια, αλλά κι η εθνική ελευθερία που εκζητούμε ως λαός, δεν θα μένει για μας ένας φλογερός πόθος, αλλά θα γίνει σύντομα μια πραγματικότητα, αν θελήσουμε και στραφούμε με πίστη φλογερή στον Κύριο, παιδί μου, λέγει στον καθένα μας. Φώναξε με σε περίοδο θλίψεώς σου κι εγώ θα σε απαλλάξω από αυτήν κι εσύ με ευγνωμοσύνη στην ψυχή θα με δοξολογήσεις. Αυτό μας το υπόσχεται ο ίδιος ο Κύριος. “Τέκνον επικάλεσαί με εν ημέρα θλίψεώς σου και εξελούμαι σε και δοξάσεις με”. Αυτό βεβαιώνει κι η εκκλησιαστική μας παράδοση. Αυτό διδάσκει και η ιστορία μας. Αυτό ας έχουμε πάντα στο νου μας. “Τον ελπίζοντα επί Κύριον έλεος κυκλώσει”.
Απολυτίκιον
Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε
Της ποίμνης σου άριστα ιεραρχήσας, σοφέ, φωτί κατελάμπρυνας ταύτην Χριστού του Θεού, Αρίστων μακάριε- όθεν και την ψυχήν σου, θείοι άγγελοι ήραν, ίνα το στέφος λαβής, ως πιστός οικονόμος, πρεσβεύων ακαταπαύστως υπέρ των τιμώντων σε.
Μεγαλυνάρια
Τον της Αρσινόης θείον πυρσόν, και της Κύπρου πάσης, εγκαλλώπισμα εν Χριστώ, τον θαυματουργίαις ποικίλαις πεπλησμένον, Αρίστωνα τον μέγαν, ύμνοις τιμήσωμεν.
Έχων εξουσίαν παρά Θεού, κατά των δαιμόνων, ιεράρχα θαυματουργέ, φύλαττε Αρίστων, παγίδων του δολίου, πάντας σοι προσιόντας, πάτερ φιλότεκνε.