16 Σεπτεμβρίου
Η μακρά ενασχόλησή μας με τους αγίους της Πάφου (που είχε ως αποτέλεσμα και την εκπόνηση της Διδακτορικής μας Διατριβής με αντικείμενο την τιμή των αγίων μας) όπως και η θέση μας ως Μητροπολίτου της Πάφου, μας κάνει να αισθανόμαστε την υποχρέωση να προβάλλουμε όσο το δυνατό περισσότερο τους Αγίους μας. Οι περισσότεροι, εδώ και αιώνες τιμώνται από τους πιστούς, οι οποίοι δείχνουν την ευλάβεια και την ευγνωμοσύνη τους στους ευεργέτες Αγίους τους, χτίζοντας ναούς επ᾽ονόματι τους, ζωγραφίζοντας εικόνες τους και ψάλλοντας τις Ακολουθίες τους, κατά την ημέρα του εορτασμού τους. Άλλοι άγιοι είναι περισσότερο γνωστοί, άλλοι λιγότερο, ενώ αρκετοί από αυτούς είναι και παντελώς άγνωστοι λόγω του ότι δεν έχει σωθεί κανένας ναός τους, ούτε υπάρχουν ακολουθίες και εικόνες τους. Σε κάποιους, μάλιστα, δεν υπάρχει ούτε καν η ημέρα του εορτασμού τους.
Ο κατ᾽ εξοχήν τόπος όπου ένας άγιος τιμάται και εορτάζεται, είναι ο Ιερός Ναός του. Εκεί διατηρείται ζωντανή η μνήμη του και, κάθε γενεά πιστών, η μία μετά την άλλη, μεταδίδει στην επόμενη τον σεβασμό και την τιμή του ονόματος του Αγίου ή της Αγίας, μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Η ύπαρξη του ναού και των πανηγύρεων συνεπάγεται και την εξύμνηση των Αγίων μέσω της Ασματικής Ακολουθίας τους, την αγιογράφηση της εφέστιας εικόνας και πολλών άλλων εικόνων, ενώ οι προσκυνητές στον ναό – προσκύνημά του διαδίδουν την μνήμη του και σε άλλες πόλεις ή ακόμα και άλλες χώρες από όπου καταφθάνουν.
Περιδιαβαίνοντας την Μητροπολιτική μας περιφέρεια και καταγράφοντας τους ναούς και τα ασκητήρια (ή ακόμα και τα ερείπια των ναών και των ασκητηρίων) όπου έζησαν οι άγιοι μας, συναντήσαμε και τον άγιο Κασσιανό τον εν Γλυφίᾳ, κοντά στην σημερινή κοινότητα Αλέκτορα. Άλλος ένας από τους αγίους, που ξεχάστηκαν και που ο χρόνος εξαφάνισε κάθε ίχνος, όχι μόνον από το ιερό του λείψανο, ή την εικόνα του ή κάποια τοιχογραφία του, αλλά και την ακολουθία του και την μνήμης της ημέρας που εόρταζε. Το μόνο που επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας είναι κάποια λιγοστά ερείπια από τον ναό του μαζί με το προσαρτημένο σπήλαιο και δύο ταφικές θήκες εντός του, με ελάχιστα ίχνη τοιχογραφιών. Ο κύριος λόγος, που ο άγιος ξεχάστηκε, είναι ο εκτουρκισμός της περιοχής όπου έζησε, αφού οι γειτονικές κοινότητες εκτουρκίστηκαν και, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1960, αφανίστηκε κάθε ίχνος ναών και χριστιανικών
σεβασμάτων. Το ασκητήριο του αγίου Κασσιανού βρίσκεται σε απόμακρη περιοχή και αυτό ίσως βοήθησε στο να διατηρηθούν έστω και αυτά τα λίγα ερείπια και το έσωσε από την βεβήλωση και την πλήρη εξαφάνιση. Για τον άγιο μας πληροφορεί ο κώδικας του Λονδίνου και ο Μαχαιράς, κατά τον 13ο αιώνα, ότι τον εόρταζαν στις 16 Σεπτεμβρίου και διασωζόταν και το ιερό λείψανό του στον τόπο ασκήσεώς του.
Θεωρώ ότι ως Επίσκοπος, έχω προσωπική ευθύνη και υποχρέωση, να μην περιοριστώ μόνο στην ακαδημαϊκή μου έρευνα περί των Αγίων της Πάφου, αλλά να συντελέσω όσο περισσότερο μπορώ στο να προβληθούν οι άγιοι μας ευρύτερα στους πιστούς της εκκλησιαστικής μας κοινότητας. Το οφείλουμε σε αυτούς, που αγίασαν με την παρουσία τους τον τόπο που ζούμε και εμείς σήμερα και που εξακολουθούν ακατάπαυστα να πρεσβεύουν για εμάς. Οι άγιοι μας είναι αυτοί που μας κράτησαν στην Πίστη τόσους αιώνες, αλλά και αυτοί οι οποίοι, όταν τους τιμούμε, μας βοηθούν να τους ομοιάσουμε και να αξιωθούμε και εμείς της Αιωνίου Βασιλείας όπως και αυτοί.
Όμως, βασικά στοιχεία προβολής ενός αγίου (ώστε η προσωπικότητα και η αρετή του να γίνουν παράδειγμα και πρότυπα προς μίμηση των πιστών) είναι να υπάρχει ένας τουλάχιστον ναός του, η εικόνα του και η Ακολουθία που θα ψάλλεται στην μνήμη του. Έτσι και εμείς, αρχίζοντας από τα εύκολα και πηγαίνοντας προς τα δύσκολα, ζητήσαμε εν πρώτοις την συγγραφή της Ακολουθίας του αγίου Κασσιανού. Για αυτό απευθυνθήκαμε στον Δρ. Χαράλαμπο Μ. Μπούσια, Μέγα Ὑμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας, με τον οποίο μας συνδέουν χρόνια συνεργασίας και εν Χριστῴ αδελφικής φιλίας, με αφορμή την τιμή της αγίας Κωνσταντίας της εν Πάφῳ. Πέρα της φιλίας μας, όμως, απευθυνθήκαμε σε αυτόν γιατί γνωρίζουμε ότι είναι φιλάγιος, έχει την εμπειρία πολλών συγχρόνων αγίων μας και είναι άνθρωπος της προσευχής. Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Μπούσια, που με πολλή αγάπη, προθύμως και ανιδιοτελώς συνέγραψε την παρούσα Ακολουθία, την οποία εκδίδουμε και παρουσιάζουμε για πρώτη φορά, ώστε να ψάλλεται στους Ιερούς μας Ναούς, αλλά και απανταχού γης, όπου υπάρχουν φιλάγιοι Ιερείς, Ιεροψάλτες και πιστοί, που θέλουν να τιμήσουν την μνήμη του.
Το ίδιο και για την εικόνα του αγίου, αφού δεν υπήρχε παλαιά απεικόνισή του σε τοιχογραφίες ή εικόνες, απευθυνθήκαμε στον θεολόγο Χαράλαμπο Επαμεινώνδα, άριστο αγιογράφο με μακρά πείρα στην αγιογράφηση τοπικών αγίων της Κύπρου και ιδιαιτέρως της Πάφου, ο οποίος έχοντας σαν βάση πρότυπα άλλων οσίων και ασκητών της εποχής
που έζησε ο άγιος, φιλοτέχνησε την μορφή του στην πρώτη εικόνα του αγίου μας.
Επιτακτική και άμεση ανάγκη είναι η συντήρηση και ανάδειξη του προσκυνήματος του αγίου Κασσιανού κοντά στην Αλέκτορα, ώστε να μπορούν να το επισκέπτονται προσκυνητές αλλά πρωτίστως να τελείται η Θεία Λατρεία και να αναπέμπονται δεήσεις και ικεσίες προς τον Τριαδικό Θεό αλλά και προς τον άγιο Του Κασσιανό τον οποίο ανέδειξε με την Χάρη του. Έτσι θέσαμε ως θέμα την συντήρηση και την προβολή του μνημείου – προσκυνήματος του αγίου Κασσιανού στην επιτροπή μνημείων της Μητροπόλεως μας, την οποία με την χάρη του Θεού συστήσαμε προσφάτως για αυτό τον σκοπό. Δυστυχώς ο τόπος όπου έζησε και αγίασε ο άγιος και ο ναός με το ασκητήριό του δεν αποτελεί Εκκλησιαστική ιδιοκτησία και αυτό είναι εμπόδιο στο να μπορέσουμε να επαναφέρουμε την τιμή του. Ελπίζουμε όμως ότι, τώρα που θα αρχίσει σιγά – σιγά να τιμάται ο άγιος και θα γίνει ευρύτερα γνωστός με την εικόνα και την Ακολουθία του, να μας βοηθήσει και ο ίδιος με την χάρη του και να μας ανοίξει τον δρόμο να μπορέσουμε να φτιάξουμε και τον χώρο όπου έζησε και αγίασε.
Με την παρούσα Ακολουθία του αγίου Κασσιανού και την τοποθέτηση της μνήμης του στις 16 Σεπτεμβρίου (όπως, σύμφωνα με τις πηγές, εορταζόταν και παλαιά) προσμένουμε να αρχίσει με την χάρη του Αγίου Τριαδικού Θεού, να τιμάται αυτός ο ξεχασμένος άγιος. Ένας άγιος όταν ξεχάσουν οι άνθρωποι να τον τιμούν, τότε και αυτός συστέλλει την χάρη του και την παρουσία του. Όταν όμως αρχίσει να τιμάται, τότε ο ίδιος κάνει εμφανή την παρουσία του με πολλά θαύματα.
Ευχόμαστε Κλήρος και λαός να αρχίσουμε όλοι να ζητάμε την Χάρη και την βοήθεια του αγίου ώστε να γίνει βοηθός μας. Ο άγιος Κασσιανός, όπως και κάθε όσιος κάθε εποχής, είχε ως μέλημά του την αδιάλειπτη προσευχή προς τον Τριαδικό Θεό, προσευχή υπέρ του σύμπαντος κόσμου. Οι ευχές των αγίων είναι αυτές που κρατούν και διατηρούν όλους εμάς και μας αξιώνουν να πορευόμαστε στο φως του Χριστού. Επίσης ο άγιος Κασσιανός και ο κάθε άγιος συνέβαλε και συμβάλλει στην διατήρηση της ορθής διδασκαλίας και μας περιφρουρεί από τις χιλιάδες αιρέσεις και πλάνες, που στις μέρες μας όλο και πληθαίνουν . Ευχόμαστε να μας βοηθήσει και σε αυτό ο άγιος, γιατί δεν αρκεί να πιστεύει μόνον ο χριστιανός, αλλά, σύμφωνα με τους Αγίους Πατέρες μας, πρέπει η πίστη του να είναι και ορθή.
Νοέμβριος 2023
† ο Πάφου Τυχικός
Απολυτίκιον
Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον
Ἀσκητὴν σπηλαιώτην τὸν ἐνθεώτατον καὶ ἐραστὴν ἡσυχίας καὶ νοερᾶς προσευχῆς, τὸν λαμπρῶς ἐν τῇ Γλυφίᾳ ἐνασκήσαντα, θεοειδῆ Κασσιανόν, ὡς χαρίτων θεϊκῶν τιμήσωμεν ἐκμαγεῖον καὶ πρεσβευτὴν καὶ μεσίτην ἡμῶν πρὸς Κύριον θερμότατον.
Κοντάκιον
Ήχος πλ. δ΄. Τη Ὑπερμάχω
Τὸν εὐπειθῆ Χριστοῦ οἰκέτην εὐφημήσωμεν καὶ ἀσκητὴν θεοειδῆ πολιτευσάμενον ὥσπερ Ἄγγελον φωτόλαμπρον ἐν Γλυφίᾳ τῆς Ἀλέκτορας, Κασσιανὸν τὸν ὅσιον, ἐκ τοῦ ὄρους προερχόμενον τοῦ Μέλανος, πόθῳ κράζοντες· Χαίροις, Πάτερ θειότατε.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις, θεοφόρε Κασσιανέ,
ἀρετῶν ὁσίων τῆς Ἀλέκτορας φρυκτωρέ,
χαίροις, τῆς Γλυφίας ὁ ἔνοικος σπηλαίου,
πλουσίως ὁ θεόθεν χάριν δεξάμενος.
Συναξάριον
Τῇ ΙΣΤ’ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς, μνήμη τοῦ ὁσίου
καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν Κασσιανοῦ,
οῦ ἐν Γλυφίᾳ Ἀλέκτορας Πάφου ἀσκήσαντος.
Στίχοι
Ὑπὲρ κασσίαν, Κασσιανέ, ἡδύνεις
ὀδμαῖς ὁσίαις Ἀλέκτορα τῆς Πάφου.
Δείτε την ακολουθία του Οσίου Κασσιναού του εν τη Γλυφία της Αλέκτορα Πάφου